Een smaakvolle verrassing: Kyoto !

Op weg naar ons laatste stuk Japan (30 maart-6 april): tijdens de kogeltreinreis Nozomi van Tokyo naar Kyoto hield Magali een prachtige toespraak met armgebaren, terwijl ze stond tussen de achterleuning van de voorstoel en het uitklaptafeltje voor zich als een lessenaar. Ze trok zich niets aan van alle verbaasde blikken en gaf een geweldige performance.
Magali is trouwens echt van de “ministry of silly walks” (zie youtube Monty Python), wat je wel meer kinderen ziet doen. Maar zij is de prime minister! Ze loopt bijvoorbeeld wijdbeens een berg op. En met doorgezakte benen bergaf, na de waarschuwing om op te passen als ze naar beneden rent en verschrikt kijkend. Al die andere rare loopjes beschrijven, is heel lachwekkend, maar teveel voor een reisverslag. Ze vindt het heerlijk om trappen te klimmen, bijvoorbeeld die van Boeddhistische heiligdommen. Meestal willen dan andere mensen met haar op de foto, maar zij gaat gewoon haar gang en trekt zich er niets van aan.

Aangekomen in Kyoto (werkelijk t.o.v. Tokyo vergelijkbaar met Yogyakarta t.o.v. Jakarta) was het even wennen, want het is erg toeristisch vergeleken met Tokyo (met vooral veel Japanse toeristen, niet zoveel westerse). Wel veel cultuur en een mooie stad, wat provicialer hoewel ook erg groot. Veel mensen dragen kimono (ook jonge mensen, zowel mannen als vrouwen), vooral in het weekend. Wij hadden het iets meer op Tokyo, maar dat is een kwestie van smaak: Tokyo een 9,5, Kyoto een 9. De voormalige geisha-wijk Gion, waar wij ons hotel hadden, is erg mooi, vooral ook in de schemering en ’s avonds met prachtige kleine straatjes.

We aten de eerste avond in een ondeugend erg gezellig restaurantje met tafel'dames' (in kimono geklede geisha-poppen) en maar 1 gerecht op de kaart, wat dan wel prominent was afgebeeld in een extra groot menuboek, voor 5 Euro.

Om de hoek van ons was de Yakasa-tempel: mooi en prachtig opgezet, een hele ervaring en klaarblijkelijk een uitje in het weekend voor veel lokalen, veelal in kimono.
De volgende dag liepen we stevig door zuidwaarts naar de beroemde bijna 1000 jaar oude Sansusangen-do tempel met 1001 700 jaar oude poppetjes. Een prachtige tuin en vlakbij het grote station van Kyoto. Van de website: “Sanjusangendo" means a hall with 33 bays. The number 33 is sacred in Buddhism, for it is believed that Buddha saves mankind by disguising himself in 33 different forms. The 33 bays hold 1,001 statues of Kannon-Bosatsu! Each small image is 5 1/2 feet tall, carved out of wood and leafed in gold. In the center, the principal image of Kannon is 11 feet tall. It was an amazing sight.”
Op de terugweg liepen we naar de Kyomizudera-tempel, wat erg druk en toeristisch was; behoorlijk overweldigend. Er is daar een soort bedevaartplaats: als je het water daaruit drinkt, kun je een lang en gezond leven hebben.

Op 2 april liepen we een flink eind naar de Kyoto Gyoen national garden met keizerlijk paleis. Die paleizen zijn trouwens allemaal volstrekt ontoegankelijk, je ziet alleen de muren en ze zijn allemaal identiek opgezet. De wandeling was een genoegen, in het zonnetje, met overal bloeiende sakura’s en langs een mooie kanaalbedding, waar we wat konden spelen bij oversteekplaatsen in het water en er ook een speeltuintje was waar Magali haar hart kon ophalen. Andere kindjes en moeders informeerden voorzichtig aarzelend, maar o zo aardig, waar we toch vandaan kwamen. In het grote park aangekomen wandelden we tussen perzik-fruitbomen en bloeiende sakura's en andere bloesemdragende bomen en struiken op een zonovergoten dag: vele extatisch fotograferende Japanners (sommigen waren wel een half uur bezig met een supercamera met statief). Een paar westerlingen banjerden haast in looppas voorbij, zonder enige aandacht voor al die ontluikende schoonheid. Er was daar een kinderspeelgebied, wat erg leuk was om mee te maken hoe de Japanners zich daar gedragen. Magali had maling aan etiquette en was gewoon zichzelf: ze ging zonder enig probleem met de lokale kinderen om.
We zagen vlak daarbuiten ook de mooie strakke rustige en eenvoudige Rozan-ji tempel en wandelden de toeristische route terug langs grote overdekte winkelstraten met enorme aantallen winkeltjes. Respati vond daar nog een prachtige LV-werktas: omdat Japanners veel geld besteden aan dure merkartikelen, zijn er ook zo goed als nieuwe tweedehandse te koop voor een fractie van de nieuwprijs. Dat wist ze omdat ze al eens via ebay tassen had gekocht,

Toen toch nog een bezoek aan de “over-the-top” gouden Zen-tempel Kinkaku-ji ; de zilveren met het filosofenpaadje sloegen we maar over. Arnold had het niet zo op al die tempels (allemaal hetzelfde en zo commercieel), maar het is toch ook bijzondere, oude en kunstige beschaving en de moeite van bezoek meer dan waard, ook als je er niet zo van houdt. Bovendien wordt het nog steeds gebruikt. De houten tempels worden veelvuldig gerestaureerd, zijn ook wel eens afgebrand in oude oorlogen, sommige om de 20 jaar herbouwd (er naast en dan steeds omwisselen). Ook enkele aparte zen-tuinen gezien, bijvoorbeeld een met 15 rotsen, waar je er nooit meer dan 14 kunt zien. Je moet van binnen wel rustig zijn om van de serene sfeer te kunnen genieten en ook een beetje van kale en gestileerde boel houden.
We namen op de terugweg voor de 2e keer in Japan een bus, want het was de heenweg wel een erg lang wandeling geweest. De bus is erg goedkoop, geen losse kaartjes, maar gewoon gepast betalen (er is een wisselautomaat); je gooit de muntjes gewoon in een trechter tot het bedrag klopt (de machine telt), voor het oog van de bestuurder (de uitgang is aan de voorzijde). Soms duurt het lang voor ieder is uitgestapt en in de spits wordt het erg druk...

Een paar weetjes:
* Pinnen kan soms moeilijk zijn, tot we er achter kwamen dat het veelal lukt op postkantoren en 7-11winkels (bij Seven-bank). Je kunt vaak ook niet met CC betalen, dus we moesten wel eens op een houtje bijten.
* We ontdekten dat het handig is om bij gebrek aan mobiele data en free wifi van te voren de kaarten, lokaties en route in google maps ‘langs te lopen’: de smartfoon onthoudt het dan in cache (als die genoeg intern geheugen heeft) en je kunt het later steeds bekijken zonder verbinding (incl. zoomen). Ook de OV functie is erg handig, je krijgt in elk geval de vertrek- en overstaplokaties en tijden door en vaak ook de prijzen. En het klopt nog ook!
* Miso soep krijg je hier overal bij en is heerlijk en gezond; kijk maar eens naar het recept op internet (de simpelste versie bevat wat gekookt zeewier en tofu, en wat spinazie of waterkers). Hier kun je het ook in kant en klare vorm en gedroogd overal kopen, waar je alleen wat water hoeft bij te gieten en het is dan verrassend lekker. Je kunt het licht eten, zowat als heldere bouillon, of wat zwaarder in een wat donkere versie met bijvoorbeeld shiitake en noedels.
* Respati, zelf Shiseido fan van het 1e uur ('een merk met filosofie en kunst' zegt zij altijd), heeft SK-II ontdekt (niet van Shiseido en is alleen in USofA en Azie te koop, misschien via internet wel daarbuiten): men ontdekte dat sake-brouwers, veelal oude mannen en vrouwen, zulke jeugdige handen hebben. De werkzame stof is ontdekt en heet 'pitera'. SK-II is het serum, zodat je niet de hele dag met je handen in de sake hoeft en het op je gezicht kunt toepassen voor een mooi porseleinen Japans huidje.
* Japanners scheppen echt eer in hun werk: taxichauffeurs of verkeersbegeleiders met witte handschoenen, een conducteur die zich verexuseert met een buiging en mededeling als hij de coupé binnenkomt om te controleren, en weer buigt als hij de coupé verlaat (zelfs als die leeg is, want je groet toch ook de ruimte, want mensen en ruimtes zijn als tempels).
* Japanners lijken niet vaak te roken, maar het mag wel op veel plaatsen zoals in restaurants en hotels. In sommige moderne gelegenheden in aparte afgesloten rookkamers. We stopten de kier onder de kamerdeur dicht om de muffe geur buiten te houden. Dit is heel anders dan in Indonesië waar het vaak niet mag, maar het gewoon wordt gedaan; desnoods gewoon onder het bord 'dilarang merokok' (verboden te roken).
* Taalweetjes: Japanners kennen geen L (wordt R) en geen aaneengesloten medeklinkers, die ze koppelen met uu (zielig als ze Oost- Europees studeren...). De e (uh) kennen ze ook niet (e als eh of ee wel). Amsterdam wordt dus Amusuturudam(u); de laatste u wordt niet of maar half uitgesproken. Dit in combinatie met of je soms niet weet of ze een Engels woord proberen te spreken, leidt soms tot verwikkelingen. Bijvoorbeeld de vraag of je melk in je thee wilt (miroekoe? milk?).
* De wijze van bidden in tempels is heel apart: aan een touw/bus rammelen, muntjes gooien in een rammelbak, briefjes vastspelden, de boeddha aanraken), en in elk geval is er niets voor niets: voor elke handeling of gelukswensje moet je dokken en elke tempel heft toegangsgeld (4-10 Euro p.p. en het is in de omgeving soms net een kermis van allerlei winkeltjes (er zijn grote uitzonderingen).

We hadden lang gezocht voor een puzzelkado voor Magali, want de puzzels voor kleintjes vindt ze veel te makkelijk. We vonden een mooie Ravenburger van 300 stukjes, die haar hopelijk een tijdje kan bekoren (zelfs wij vinden hem moeilijk). Het was voldoende voor haar om het kado gewoon ingepakt vast te houden en pas later uit te pakken: ze hield het stug omklemd en kon haar nieuwsgierigheid de hele weg (nauwelijks) bedwingen.

5 April, precies 2jr en 5mnd oud, neemt M haar eerste slokjes koffie; ze houdt van alles wat bitter, zuur, zout en wrang is, in elk geval niet zoet: tomaat, de zuurste augurk en komkommer blijven favoriet.

De laatste hele dag: Nara. Dit keer te ver voor wandeling of bus; met de Keihan Railway, een concurrent van JR, de nationale spoormaatschappij. Deze heeft mooie klassieke treinen met een bestuurder die voor ieder zichtbaar trots rechtop staat, voor in de trein achter een glazen wand. Treinreizen was weer even lastig vanwege de andersoortige trein en metromaatschappijen. Gelukkig waren er weer behulpzame (niet Engels sprekende) stationskantoormedewerkers en gelukkig integraal werkende ticketautomaten (dus gelijk 1 kaartje met meerdere vervoerders t/m eindbestemming).
Er lopen daar vele damherten vrij rond en die zijn zeer getraind in het vinden van eetbare hapjes. Zo’n (heilig) hert pikte onze net verworven kaarten van Nara Park, blijkbaar omdat hij niets anders eetbaars kon vinden. Een zeer groot en erg mooi park met de vele mooie werelderfgoed tempels en prachtige vergezichten naar omliggende heuvels. En prachtig weer. Daar ontmoetten we ook de eerste NLers (wederzijds) uit Hardinxveld die ook de 30e waren aangekomen. Zij waren ook erg onder de indruk van Japan. De hele vakantie hadden we alleen in Sydney een keer Nederlands horen spreken en we hadden wel een aantal Duitstaligen gesproken; dat voelt dan ook al dichtbij. Uitgerekend toen we dat bespraken, hoorden we op onze laatste hele dag in Kyoto ineens Nederlands.

We hadden die dagen een paar keer gegeten bij een restaurant waar we steeds langs kwamen, ongeveer een kwartier lopen van ons hotel. Daar aten we de lekkerste, grootste en zwaarst gevulde kom soep die we ooit gezien hadden. Toen Magali een hapje proefde, zei ze niets, maar kroop direct onder de tafel door en plaatste zich achter de kom, waarna ze hap-na-hap zwijgend naar binnen werkte,ondertussen zwaar hijgend van de inspanning. Erg komisch. Dat vinden de koks wel leuk.

De ochtend van vertrek per JR (Japan Railway) Haruka trein van Kyoto naar Shin-Osaka/Kansai airport hadden de dag voor vertrek we helemaal voorgeoefend toen we op de terugweg van Nara speciaal het JR-boemeltje namen ipv de snelle Keihan trein, zodat we op het grote station van Kyoto zouden komen (met meer dan 30 sporen, exclusief de kogeltrein en metro-sporen).
We wisten welke tijden/treinnummers, welk perron (30), wáár we met de taxi aan zouden komen en waar we naar toe moesten voor kaartjes kopen en liften. Zelfs het kaartje hadden we al geoefend tot het afrekenen. De volgende ochtend ging het uitchecken vlot (Japanse hotels betaal je bij aankomst) en de behulpzame taxichauffeur stond buiten al klaar. Hij reed speciaal voor ons langs mooi bloeiende sakura's en een prachtige tempel. We hadden toevallig precies genoeg geld voor taxi en trein, anders hadden we eventueel de treinkaartjes bij een loket kunnen kopen en afrekenen met credit card.
Op het laatst ging het toch mis, toen we op perron 0 ipv 30 aankwamen (het bord bij de lift gaf aan 0-30-31) en iemand stuurde ons de andere kant op, terwijl we gewoon een stukje hadden moeten doorlopen om wat pilaren en wanden heen. Daardoor misten we een trein en moesten een half uur extra wachten; gelukkig hadden we een trein speling... Het was leuk om te zien hoe deze exprestreinen worden geprepareerd voor vertrek: vlak voor aankomst staan schoonmakers in uniform klaar bij de plek waar 'hun' rijtuig zal stoppen (dat staat op het perron aangegeven), in de houding. Dan wordt er schoongemaakt (passagiers wachten) en de stoelen worden elektrisch omgedraaid, omdat de rijrichting van deze pendeltreinen verandert. Dan heb je ruim 5 minuten om in te stappen en tijdens wegrijden wuiven de schoonmakers je uit. Je kunt zelf je stoelen eventueel in de 2x2 positie draaien. Het beviel ons beter om geen gereserveerde stoelen te hebben, want anders moest Magali op schoot en nu konden we gewoon een setje van 4 stoelen tegenover elkaar bezetten (er was genoeg ruimte).
We kwamen op tijd op Kansai airport aan, de zware koffers gingen weer prima met China Eastern en we hadden alleen iets vertraging. We hadden uitgedokterd dat de (goedkope) taxi in Shanghai het beste zou zijn (50 km naar het hotel voor 20 Euro en dan ook nog in nagenoeg hetzelfde gebied), hoewel er ook genoeg OV-keuzes zijn, o.a.de snelle zweeftrein die je in 8 minuten met 430 km/u de stad in brengt (maar dan nog ver lopen, zowel vanaf vertrek als aankomstpunt).

Ondertussen hebben we de laatste verwachte vliegreis van Singapore naar Jakarta geboekt, op donderdagochtend vroeg 19 april (een nachtje op het van alle gemakken voorziene Changi airport hangen is geen straf; onze vlucht uit Shanghai zal gepland te laat landen om nog door te kunnen vliegen). We wisten nog niet goed hoe we de reis af zouden sluiten, maar hebben de knoop doorgehakt om ons nieuwe leven in Indonesia vanaf dan te beginnen:
Magali noemt het hotel tegenwoordig 'thuis'; zielig, geen eigen huis meer, onze kleine nomade. En ze valt ook te veel af, vinden we: tijd voor meer regelmaat…

Maar nu eerst nog naar China!